Aktualności

Troska o dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym

Współcześnie coraz częściej dociera do świadomości społecznej, jak częstym i bolesnym zjawiskiem jest wykorzystywanie seksualne dzieci. Okazuje się bowiem, że wykorzystywanie seksualne nie dzieje się „gdzieś tam” i nie dotyczy „kogoś tam”, ale dotyka co siódme dziecko, które pada ofiarą jakiejś formy przemocy seksualnej przed ukończeniem piętnastego roku życia. „Z badań przeprowadzonych w Polsce wynika, że aż 34,9% kobiet i 29% mężczyzn miało w dzieciństwie (do 15. roku życia) doświadczenia wykorzystywania seksualnego. Różne formy kontaktów seksualnych z członkami rodziny miało w dzieciństwie 16,9% badanych kobiet i 8,8% mężczyzn. Natomiast doświadczenia z obcymi miało 7,5% dziewcząt i 17,2% chłopców. Ponadto 10,5% kobiet i 3% mężczyzn przeżyło w dzieciństwie gwałt lub usiłowanie zgwałcenia. (…) Z przytaczanych badań wynika też rzecz wstrząsająca: 90% ofiar nigdy nie ujawniło nikomu własnych przeżyć i nie korzystało z żadnych form pomocy lekarskiej ani psychologicznej”[1]. Wbrew powszechnemu przekonaniu, w większości wypadków sprawcami wykorzystywania seksualnego dzieci są osoby dobrze im znane – np. krewni, znajomi i tzw. „przyjaciele” rodziny.

Świadomość wykorzystywania seksualnego osób nieletnich budzi złość, bezradność, współczucie, lęk, wstręt, a nawet wściekłość. Są one naturalną reakcją na zło, które dotyka dziecko, osobę bezbronną i całkowicie zdaną na pomoc dorosłych. Emocje te – choć są zrozumiałe – to jednak nie mogą zniechęcać do zdobycia kompetentnej wiedzy na temat sprawców wykorzystywania seksualnego. Ignorancja w tym zakresie może mieć opłakane skutki. Dlatego „Fundacja Dzieci Niczyje” wydała w 2010 r. poradnik dla rodziców i profesjonalistów pt. „Jak chronić dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym?”[2]. Chodzi o to, aby osoby odpowiedzialne za wychowanie i dobro najmłodszych wiedziały, jakie sytuacje i sygnały powinny budzić niepokój, do kogo można zwrócić się o radę lub pomoc oraz gdzie należy zgłaszać przypadki wykorzystywania seksualnego.

W niniejszym opracowaniu, w oparciu o wspomniany poradnik, zastaną zaprezentowane następujące zagadnienia: „wykorzystywanie seksualne dzieci”; „sprawcy wykorzystywania seksualnego dzieci”; „symptomy i konsekwencje wykorzystywania seksualnego dziecka”; „krzywdzenie seksualne dzieci z wykorzystaniem Internetu”; „zapewnienie dziecku bezpieczeństwa”; „gdy dziecko zostało wykorzystane seksualnie”. Informacje zawarte w artykule mają na celu pomóc rodzicom, nauczycielom, wychowawcom i osobom, które niejako z „urzędu” troszczą się o dobro dzieci, aby potrafili skutecznie je chronić oraz wiedzieli, jak należy postępować, gdy podejrzewają, że dziecko jest wykorzystywane seksualnie.

I Wykorzystywanie seksualne dzieci

Wykorzystywanie seksualne dzieci jest to zachowanie o charakterze seksualnym z udziałem dziecka, podjęte przez dorosłego, nastolatka lub dziecko, gdy sprawca ma przewagę wiekową, fizyczną lub intelektualną nad swoją ofiarą. Kiedy dorosła osoba podejmuje aktywność seksualną z udziałem dziecka wówczas czyn ten jest przestępstwem niezależnie od okoliczności[3]. Gdy w aktywności seksualnej uczestniczy inne dziecko lub nastolatek, to sytuacja nie zawsze jest jednoznaczna do oceny. Wśród dzieci niektóre rodzaje zachowań seksualnych mogą być formą zabawy, wyrażaniem swojej tożsamości seksualnej, a nie wykorzystywaniem. Potrzeba tu jednak dużej czujności i roztropności ze strony rodziców i wychowawców, tak by z jednej strony nie bagatelizować zjawiska, z drugiej zaś nie demonizować.

Dziecko jest wykorzystywane seksualnie, gdy angażowane jest w kontakty fizyczne o charakterze seksualnym; gdy – mimo braku kontaktów fizycznych – staje się przedmiotem zachowań o charakterze seksualnym.

Krzywdzące zachowania seksualne wobec dzieci z kontaktem fizycznym to:

  • dotykanie genitaliów dziecka w celu uzyskania seksualnych doznań lub innego powodu, niezwiązanego ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem;
  • przymuszanie dziecka do dotykania genitaliów innej osoby lub do seksualnych „zabaw”;
  • zmuszanie dziecka do autoerotyzmu;
  • penetracja.

Krzywdzące zachowania seksualne wobec dzieci bez kontaktu fizycznego to:

  • pokazywanie dziecku materiałów o treściach pornograficznych;
  • pokazywanie dziecku genitaliów swoich lub innej osoby;
  • obnażanie dziecka niezwiązane ze sprawowaniem nad nim opieki;
  • fotografowanie i nagrywanie dziecka w seksualnych pozach i zachowaniach;
  • zachęcanie dziecka do oglądania i słuchania aktów seksualnych w rzeczywistości albo odtwarzanych za pośrednictwem zdjęć i filmów pornograficznych;
  • prowadzenie z dzieckiem rozmów na tematy erotyczne, które wykraczają poza dostosowaną do percepcji dziecka wiedzę na temat ludzkiej seksualności.

Na gruncie polskiego prawa wykorzystywanie seksualne dziecka przez osobę dorosłą jest przestępstwem. Wyraźnie stwierdza to „Kodeks karny” w artykule 200: „Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej”[4]. Warto dodać, że zgoda małoletniego na zachowania seksualne z osobą dorosłą nie wyklucza zaistnienia przestępstwa, tzn. jest ono popełnione bez względu na to, czy dziecko wyraziło chęć na czynności seksualne czy też nie.

II Sprawcy wykorzystywania seksualnego dzieci

Trudno jest opisać typowego sprawcę wykorzystywania seksualnego dziecka. Takie osoby bowiem wywodzą się z różnych warstw społecznych i grup zawodowych. Część z nich to osoby wykształcone, które w lokalnym środowisku cieszą się szacunkiem i uznaniem, a nawet dużym autorytetem. Inni, nie wyróżniają się niczym szczególnym, a jeszcze inni uchodzą za „dziwaków”, których nie należy traktować poważnie. Czasami sprawcami wykorzystywania seksualnego są osoby, które w dzieciństwie same doświadczyły tego typu traumatycznych zachowań. Jednak, trzeba to wyraźnie zaznaczyć, większość ofiar wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie nigdy nie popełnia takich czynów w dorosłym życiu.

Jak pokazują statystyki, nierzadko sprawcami wykorzystywania seksualnego dzieci są członkowie najbliższej rodziny: ojcowie, bracia, wujowie, dziadkowie, kuzyni. Wśród sprawców wykorzystywania seksualnego są również kobiety, choć w znacznie mniejszym stopniu niż mężczyźni. Dzieci wykorzystywane przez członków rodziny doświadczają wyjątkowo sprzecznych uczuć. Często nie zdają sobie sprawy z tego, że takie zachowanie zawsze jest czymś złym i bardzo ich krzywdzącym[5].

Sprawcy wykorzystywania seksualnego, zwłaszcza osoby obce dla dziecka, sprawiają wrażenie przesadnie miłych i serdecznych wobec dzieci. Zadają sobie wiele trudu, żeby zbliżyć się do dzieci i zdobyć ich zaufanie. Oczywiście, nie można popadać w paranoję i w każdym geście, który wyraża troskę o dziecko, doszukiwać się znamion zachowań pedofilskich[6]. Wydaje się jednak, że w tej delikatnej i bolesnej kwestii należy być wyjątkowo czujnym i ostrożnym. Pomijanie i bagatelizowanie problemu może okazać się nieświadomym lub biernym przyzwalaniem na dziejące się zło. Dlatego też warto przyjrzeć się, jak działają sprawcy wykorzystywania seksualnego dzieci.

  1. Wybór ofiar

Sprawcy mogą wybierać swoje ofiary wyłącznie z grona dziewczynek lub chłopców bądź też obu płci; mogą „preferować” dzieci w określonym wieku albo stanowić zagrożenie dla wszystkich dzieci. Zazwyczaj jednak w większości przypadków starają się zdobyć zaufanie i „przyjaźń” dziecka poprzez poświęcanie mu nadmiernej uwagi lub obdarowywanie je prezentami, by w ten sposób stworzyć sobie okazję do wykorzystywania. W niektórych przypadkach sprawcy traktują ofiary szczególnie surowo i przedstawiają je w złym świetle, aby nie dano wiary dziecku, gdy odważy się ujawnić wykorzystywanie.

  1. Uwodzenie dzieci

Po dokonaniu wyboru ofiary sprawcy starają się budować „przyjazne” relacje z dzieckiem z zamiarem wykorzystania go w celach seksualnych. Zazwyczaj okazują wówczas szczególną uwagę i sympatię dziecku, a ich zachowania, które początkowo sprawiają wrażenie normalnych przejawów czułości wobec dziecka (np. przytulanie, głaskanie itp.), stają się gestami o charakterze seksualnym. Sprawcy wykorzystywania mogą uwodzić dzieci we wszystkich sytuacjach, w których mają z nimi kontakt: w rodzinie, na zajęciach rekreacyjnych, sportowych itp., a także za pośrednictwem Internetu lub telefonu.

  1. Stać się częścią rodziny

Czasami sprawcy starają się zbudować bliski związek z najbliższą rodziną dziecka, np. poprzez relacje przyjaźni lub małżeństwo. Szczególnie narażeni na takie działania są samotni rodzice z dziećmi. Pedofil może zaoferować wsparcie poprzez nawiązanie intymnej relacji z matką lub opiekunką dziecka, pomagając jej finansowo, aby wprowadzić się do domu i stać się członkiem rodziny. Następnie sprawca zaczyna podejmować działania mające na celu zbudowanie bliskich więzi z dzieckiem, które zamierza wykorzystywać seksualnie.

  1. Dochowanie tajemnicy

Niemal we wszystkich przypadkach wykorzystywanie seksualne dziecka dokonuje się w pełnej tajemnicy. Zwykle osoby najbliższe dziecku nie podejrzewają, że dzieje się coś złego. Żeby zachować swoje działania w tajemnicy, sprawca może wykorzystać naturalny lęk dziecka, jego zawstydzenie lub poczucie winy z powodu tego, co się wydarzyło. Sprawca wymusza na dziecku milczenie stosując przekupstwo, zastraszanie i różnego rodzaju kary. Może też przekonywać nieletnią ofiarę, że to, co ją spotyka, jest czymś naturalny i normalnym. Często sprawcy wzbudzają w dziecku przekonanie, że w jakiś sposób jest odpowiedzialne za doświadczane wykorzystywanie seksualne. Używają np. takich określeń: „sama tego chciała, wyglądała tak, jakby się o to prosiła”, „nie powiedziała «nie»”, „powiedziała «nie» za mało stanowczo, za cicho”, „wyglądała, jakby jej się podobało”, „była niegrzeczna, musiałem ją jakoś ukarać”, „gdyby powiedziała, ile ma lat, to bym tego nie zrobił”, „szła ciemną ulicą”[7].

III Symptomy i konsekwencje wykorzystywania seksualnego dziecka

W zależności od wieku, cech indywidualnych lub okoliczności zdarzenia, dzieci mogą reagować na wykorzystanie seksualne w zróżnicowany sposób. Jedynymi pewnymi objawami wykorzystania seksualnego są: ciąża, choroby weneryczne oraz obecność nasienia sprawcy. Pozostałe symptomy mogą się ujawnić także podczas innych stresogennych zdarzeń w życiu dziecka, takich jak: rozwód rodziców, śmierć kogoś z rodziny, przyjaciela lub ulubionego zwierzęcia, problemy w szkole itp. Jednak zaobserwowanie kilku z tych objawów powinno wzbudzić zainteresowanie dorosłych, by dokładniej przyjrzeć się sytuacji dziecka.

Dziecko wykorzystywane seksualnie, może przejawiać następujące zachowania:

  • zaczyna unikać zostawania sam na sam z którymś z członków rodziny;
  • przejawia napady nagłego lęku przed jakąś osobą dorosłą albo nie chce się z nią kontaktować;
  • próbuje powiedzieć o wykorzystywaniu w sposób pośredni – za pomocą aluzji i wskazówek; może np. wspomnieć, że ktoś poprosił je do dochowania tajemnicy lub zadawać pełne niepokoju pytania dotyczące rozpadu rodziny itp.;
  • opisuje zachowania jakiejś dorosłej osoby świadczące o tym, że osoba ta próbuje uwieść dziecko z zamiarem wykorzystywania seksualnego;
  • wydaje się przygnębione i wycofane, skarży się na dolegliwości fizyczne, które nie mają medycznego uzasadnienia;
  • ma problemy ze snem (mary nocne), odmawia sypiania samemu;
  • napadowe pocenie lub moczenie zarówno w ciągu dnia, jaki i nocy;
  • przejawia dolegliwości wskazujące na wykorzystywanie seksualne, np. ból w okolicy genitalnej;
  • nie chce chodzić do szkoły bądź traci nagle zdolność koncentracji uwagi i zaczyna mieć problemy z nauką;
  • zaczyna zachowywać się agresywnie;
  • przejawia nietypowe zachowania seksualne: publicznie się masturbuje, zwraca na siebie uwagę poprzez prowokacyjne zachowania seksualne, używa nowych określeń czynności seksualnych lub intymnych części ciała, wykazuje wiedzę seksualną nieadekwatną do wieku i rozwoju;
  • ucieczki z domu, sypianie poza domem, alkohol i narkotyki;
  • samookaleczenia i próby samobójcze.

Wiele dzieci-ofiar przemocy seksualnej nie doświadcza takich konsekwencji ani w dzieciństwie i okresie adolescencji, ani w dorosłym życiu. U pewnej części ofiar symptomy, które pojawiły się bezpośrednio po wykorzystaniu, z czasem słabną, a nawet całkowicie zanikają. Jednak u niektórych obserwuje się nasilanie objawów. Najczęstsze spośród długoterminowych negatywnych skutków przemocy seksualnej to:

  • zaburzona relacja z Bogiem;
  • nienawiść wykluczająca przebaczenie;
  • depresja;
  • zachowania autoagresywne (w tym próby samobójcze);
  • chroniczny lęk;
  • zaburzenia łaknienia (anoreksja lub bulimia);
  • poczucie stygmatyzacji (niska samoocena);
  • izolacja społeczna;
  • problemy ze współżyciem seksualnym.

IV Krzywdzenie seksualne dzieci z wykorzystaniem Internetu

Internet, który w rewolucyjny sposób zmienił możliwości komunikacji i dostępu do informacji, wyposażył również sprawców przestępstw w nowe formy dostępu do ich ofiar. Dzieci i młodzież – co nikogo już nie dziwi (!) – spędzają w „sieci” dużą część wolnego czasu. Podejmują w niej różnego rodzaju aktywność, m.in. grają w gry, komunikują się ze znajomymi i nawiązują nowe znajomości, poszukują odpowiedzi na wiele nurtujących pytań itp. Nie można jednak zapomnieć, że podczas tych działań narażone są na niebezpieczne kontakty i cyberprzemoc, w tym również o charakterze seksualnym. Niestety, wielu rodziców nie ma świadomości tego, co robi ich dziecko w Internecie. To, że znajduje się ono w domu i „cicho serfuje” w „sieci” nie oznacza, że jest bezpieczne i że nie dzieje się mu krzywda.

  1. Grooming

Niebezpiecznym zjawiskiem, na które narażone są dzieci korzystające z Internetu jest „grooming” (ang.). Jest to uwodzenie dzieci „online” polegające na wytworzeniu szczególnej relacji w „sieci” między osobą dorosłą a dzieckiem w celu wykorzystania seksualnego osoby nieletniej. Takie działanie jest typowe dla osób o skłonnościach pedofilskich.

Poprzez uwodzenie dziecka w świecie wirtualnym sprawca może zmierzać do spotkania się z nim w świecie rzeczywistym i seksualnego skrzywdzenia lub wykorzystania go do produkowania pornografii dziecięcej. Mimo, że „grooming” nie zawsze kończy się kontaktem z ofiarą w świecie rzeczywistym, to zawsze jednak jest bolesną krzywdą wyrządzoną młodej osobie. Zdaniem seksuologów i terapeutów, skutkami uwiedzenia dziecka przez Internet są typowe objawy urazu psychicznego powstałe na skutek wykorzystywania seksualnego. Na „grooming” dzieci narażone są głównie poprzez zawieranie nowych znajomości przy użyciu czatów, komunikatorów i portali społecznościowych, gdzie często ujawniają osobiste informacje, które mogą być użyteczne dla sprawcy w procesie uwodzenia[8].

  1. Cyberprzemoc

Cyberprzemoc to zjawisko wysyłania lub publikowania za pomocą mediów elektronicznych, przede wszystkim Internetu i telefonów komórkowych, treści i materiałów, które mają na celu wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Do działań określanych jako cyberprzemoc zalicza się m.in:

  • obrażanie, straszenie i poniżanie kogoś w Internecie lub przy użyciu telefonu;
  • robienie komuś zdjęć lub rejestrowanie filmów bez jego zgody;
  • publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które kogoś ośmieszają;
  • podszywanie się pod kogoś w „sieci”.

Często cyberprzemoc ma charakter seksualny. Zwłaszcza młodzież atakuje słownie rówieśników używając do tego wulgarnych treści z podtekstem seksualnym, dopuszczając się fotomontażu zdjęć o treści erotycznej. Młodzi użytkownicy Internetu potrafią „dla zabawy” nagrać i umieścić w „sieci” filmy, które są obraźliwe i często noszą znamiona pornografii. Oglądanie przez dziecko szkodliwych treści pornograficznych, wulgaryzowania i wyśmiewania ludzkiej seksualności ma zawsze negatywne skutki. Tworzy w nim fałszywy obraz życia seksualnego człowieka oraz może być przyczyną licznych zaburzeń emocjonalnych, psychoseksualnych i duchowych.

  1. Pornografia

Przez pornografię rozumie się pisma, druki, przedstawienia teatralne, filmy, zdjęcia, obrazy, rysunki i inne przedmioty o treści nieprzyzwoitej, obliczone na wywołanie podniecenia erotycznego u odbiorców[9]. Pornografia – powszechnie dostępna w Internecie – jest szczególnie niebezpieczna dla dziecka ponieważ:

  • kontakt z treściami pornograficznymi zaburza rozwój dziecka;
  • sprawia, że świat staje się dla dziecka niezrozumiały i niebezpieczny;
  • wywołuje w dziecku negatywne emocje, stres i nadmierne pobudzanie;
  • kształtuje w dziecku nieprawdziwy obraz ludzkiej seksualności;
  • negatywnie wpływa na percepcję własnego ciała;
  • zachęca dziecko do zachowań seksualnych odbiegających od normy;
  • wywołuje w dziecku mechanizm uzależnienia[10].

Szczególnie destrukcyjna jest pornografia, w produkcję której wykorzystywane są dzieci. Pomimo surowego prawa w zakresie zwalczania pornografii dziecięcej szczuje się, że w Internecie znajduje się 4 miliony tego typu stron[11].

V Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa

Dziecko jest istotą całkowicie zdaną na opiekę dorosłych. Dlatego też szczególnie rodzice, opiekunowie i wychowawcy powinni zapewnić najmłodszym poczucie bezpieczeństwa. W tym celu warto przypomnieć podstawowe zasady, które mogą ochronić dzieci przed wykorzystaniem seksualnym.

W pierwszym rzędzie należy pomóc dziecku w zdobyciu wiedzy dotyczącej seksualności, własnego ciała oraz zdrowych zachowań seksualnych. Dziecko powinno, stosownie do jego rozwoju, dowiedzieć się czym są intymne części ciała oraz jakie rodzaje dotyku są odpowiednie, a jakie nie. Chodzi o to, aby wykorzystywać naturalne okazje, które można zaobserwować każdego dnia: kąpiel, widok kobiety w stanie błogosławionym, przypadkowo zobaczona naga osoba w telewizji itp. Trzeba pamiętać jednak, aby tak delikatne i intymne tematy związane z seksualnością były zawsze wyjaśniane w kontekście ludzkiej miłości i prokreacji.

Ważną kwestią jest nauczenie dziecka zachowań asertywnych wobec postaw, które mogą wydawać mu się niewłaściwe lub wzbudzać lęk. Niech dziecko ma poczucie pewności, że może powiedzieć rodzicom lub innej dorosłej osobie o każdym zdarzeniu, które uznało za niestosowne. Ponadto należy wyjaśnić dziecku różnicę pomiędzy dobrym a złym sekretem. Od najmłodszych lat trzeba uczyć go, że dobrze jest zachować w tajemnicy, np. plan zrobienia komuś miłej niespodzianki, ale nie coś, co wzbudza w nim smutek, zawstydzenie lub niepewność.

VI Gdy dziecko zostało wykorzystane seksualnie

Każdy, kto dowiedział się, że jakieś dziecko zostało wykorzystane seksualnie, powinien to zgłosić odpowiednim organom: policji, prokuraturze lub sądowi do spraw rodzinnych i nieletnich w rejonie, gdzie zostało popełnione przestępstwo. Ważne jest jednak pytanie: jak w tym wszystkim można pomóc dziecku, które zostało wykorzystane seksualnie? Przydatne mogą być wskazówki, opracowane przez „Fundację Dzieci Niczyje”:

  • Staraj się przekonać dziecko, że nie ponosi winy za to, co się wydarzyło.
  • Zapewnij je, że nie wątpisz w prawdziwość jego słów. Pamiętaj, że dzieci bardzo rzadko kłamią czy zmyślają w takich sprawach.
  • Pozwól dziecku mówić o tym, co się stało, ale nie zmuszaj go do mówienia.
  • Zapewnij dziecko, że dobrze zrobiło, opowiadając Ci o tym, co je spotkało. Nie obwiniaj go, jeśli do wykorzystania doszło dlatego, że dziecko nie posłuchało Twoich poleceń – np. wyszło z domu bez pozwolenia. Nie zadawaj pytań w rodzaju: „Dlaczego od razu nie uciekłaś?”, „Dlaczego mi o tym wcześniej nie powiedziałaś?” – sugerują one, że dziecko nie zachowało się tak, jak powinno i że ponosi część winy.
  • Nie dramatyzuj, ale też nie udawaj, że nic się nie stało i że dziecko musi jak najszybciej o wszystkim zapomnieć. Nie okazuj zniecierpliwienia, ale nie twórz też atmosfery wielkiego nieszczęścia i cierpienia.
  • Przekonaj dziecko, że nie jest samo, bo Ty z nim jesteś i będziesz je ochraniał oraz zrobisz wszystko, aby to się nie powtórzyło.
  • Warto też, by dziecko dowiedziało się, że to, co zrobił sprawca, było niezgodne z prawem i że cała wina leży po jego stronie, niezależnie od tego, czy dziecko próbowało odmówić, uciec czy też nie[12].

*****

P. Bosmans, zakonnik ze Zgromadzenia Misjonarzy z Montfort, powiedział: „Spójrz w oczy dziecka – zobaczysz Boga”. Dlatego rodzice, opiekunowie, nauczyciele i wychowawcy zobowiązania są do szczególnej troski o dobro dzieci, by ich spojrzenia były radosne, pełne pokoju i miłości. Każdy dorosły człowiek powinien pamiętać o słowach Jana Pawła II, który w liście do dzieci „Tra pochi giorno” napisał: „Jak ważne jest dziecko w oczach Pana Jezusa! Można by wręcz powiedzieć, że Ewangelia jest głęboko przeniknięta prawdą o dziecku. Można by ją nawet w całości odczytywać jako «Ewangelię dziecka». (…) Niebo jest dla tych, którzy są tak prości jak dzieci, tak pełni zawierzenia jak one, tak pełni dobroci i czyści. Tylko tacy mogą odnaleźć w Bogu swojego Ojca i stać się za sprawą Jezusa również dziećmi Bożymi”[13].

 


[1] Akcja Katolicka Diecezji Płockiej. Centrum Pomocy Rodzinie. „Przeciw Przemocy – Wyrównać Szanse”. Przemoc – o czym warto wiedzieć. brw. s. 12.

[2] Zob. Fundacja Dzieci Niczyje. Jak chronić dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym? Poradnik dla rodziców i profesjonalistów. Warszawa 2010 ss. 24 (dalej FDN).

[3] W niniejszym artykule problematyka wykorzystywania seksualnego dzieci została zawężona do sytuacji, w której sprawcą jest osoba dorosła.

[4] KK art. 200. Ważne dla omawianej problematyki są także kolejne dwa artykuły: „Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 200, obcowanie z małoletnim, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. KK art. 200a-200b. Przed wykorzystywaniem seksualnym chroni dzieci także art. 202.

[5] W 80% przypadków wykorzystywania seksualnego dziecko zna sprawcę. FDN s. 6.

[6] Zob. W. Bołoz. Pedofilia. W: Słownik małżeństwa i rodziny. Red. E. Ozorowski. Warszawa-Łomianki 1999 s. 332.

[7] Określenia pochodzą z broszury „Wykorzystywanie seksualne” Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, opracowanej przez K. Pawlikiewicz.

[8] FDN s. 14-15.

[9] A. F. Dziuba. Pornografia. W: Jan Paweł II – Encyklopedia Nauczania Moralnego. Red. J. Nagórny, K. Jeżyna. Radom 2005 s. 406.

[10] Psychologia wyróżnia cztery etapy rozwoju uzależnienia od pornografii i seksu: (1) etap uzależnienia, (2) etap eskalacji, (3) etap tracenia wrażliwości, (4) etap wzrastającej tendencji wcielania w życie. Zob. K. Ostrowska. Pornografia a rozwój osobowości. „Wychowawca” 5:2006 s. 5-9.

[11] FDN s. 16.

[12] FDN s. 21-22. Więcej przydatnych informacji znajduje się na stronach: www.zlydotyk.pl; www.dzieckokrzywdzone.pl. Informacje na temat pomocy dzieciom wykorzystywanym seksualnie można uzyskać w następujących miejscach: (1) Centrum Pomocy Dzieciom „Mazowiecka” Fundacji Dzieci Niczyje, 00-048 Warszawa, ul. Mazowiecka 12, tel./fax (22) 826 88 62; (2) Komitet Ochrony Praw Dziecka, 00-521 Warszawa, ul. Hoża 27A, lok. 5, tel./fax (22) 626 94 19.

[13] Jan Paweł II. List od dzieci „Tra pochi giorno” (13.12.1994). W: http://www.opoka.org.pl/biblioteka.

ks. Jarosław Kamiński